Mystiek


Wat is mystiek?

Mystiek komt in alle tijden en alle religies voor.

Je zou mystiek kunnen omschrijven als je aangeraakt voelen door Datgene dat jou als mens volkomen overstijgt, en waar je toch in je kern één mee bent.

Mystiek gaat gepaard met het verlangen, en vaak met de ervaring, één daarmee te zijn en daarin op te gaan.

Het mystieke bewustzijn kan vanaf de vroege jeugd heel sterk in een mens aanwezig zijn, of ontstaan in een lang groeiproces.

Mystieke doorbraakervaring

Vaak is er sprake van een mystieke doorbraakervaring, waarin iemand zich er met een schok van bewust wordt dat hij aangeraakt wordt door Dat wat niet onder woorden te brengen is, en waarmee hij tijdens die ervaring sterke gevoelens van eenheid kan hebben.

Een dergelijke ervaring kan bijvoorbeeld plaatsvinden in of na een crisis in het leven, of in de natuur, waar een mens zich één kan voelen met het grotere geheel, waarvan hij deel uitmaakt.

Mystieke weg

Op de mystieke doorbraakervaring volgt een mystieke weg, die bij elke persoon verschillend verloopt, aangezien de tijd en cultuur waarin die weg plaatsvindt, maar ook de persoonlijke geschiedenis en karaktereigenschappen de weg kleuren.

Maar er is sprake van duidelijke overeenkomsten, zoals:

– het steeds minder centraal stellen van jezelf, het zogenaamde ‘kleine ik’ en

– het steeds meer centraal stellen van het Wezenlijke, de kern, het Goddelijke, God, de Goddelijke Liefde, Bewustzijn, of hoe de mysticus Dat wat niet onder woorden te brengen is, ook probeert aan te duiden.

Dat laatste kenmerkt ook één van de vele paradoxen die met de mystieke weg verbonden zijn.

De mysticus wil niets liever dan het Geheim in de meest lyrische woorden bezingen, maar beseft telkens weer, dat Dat Wat Is, en dat het Geheim van alle dingen is, hoogstens aan te duiden valt, maar nooit in woorden of beelden te vangen.

Omvorming

De mystieke weg brengt een diepgaand proces van omvorming van de persoonlijkheid met zich mee, waarin de liefde voor de medemens en voor al wat leeft een grote rol speelt.

De mysticus wordt een mens, die alleen nog maar wil dienen.

Het gaat hem niet meer om hemzelf. Dit stervensproces van het eigen, op zichzelf betrokken, ‘ik’, om zo steeds meer geboren te worden in de Goddelijke Liefde, is een levenslange weg.

Maatschappelijke betrokkenheid

Mystici hebben zich door de eeuwen heen als uiting van deze mystieke weg op velerlei manieren ingezet voor hun naasten en de natuur. Bijvoorbeeld door:

  • te zorgen voor zieken/pastoraat aan zieken

  • het voeren van actie tegen de oorlog in Vietnam, en tegen kernwapens

  • het steunen van vluchtelingen

  • het bestrijden van armoede

  • de zorg voor de natuur en het klimaat.

∞∞∞∞∞∞∞∞

Literatuur, o.a.:

– Encyclopedie van de mystiek. Kok, Kampen en Lannoo, Tielt, 2003.

– Paul Oliver, Mysticism; A Guide for the Perplexed. Continuum, New York-London, 2009.

– Jordan Paper, The Mystic Experience. A Descriptive and Comparative Analysis, SUNY series in Religious Studies, S.U.N.Y., New York, 2004.

– Robert K.C. Forman, The Problem of Pure Consciousness; Mysticism and Philosophy. Oxford University Press, Oxford-New York, 1990.

– Evelyn Underhill, Praktische mystiek voor nuchtere mensen. Carmelitana, Gent, 2003.

– Evelyn Underhill, Mysticism: A Study in the Nature and Development of Spiritual Consciousness. Dover Publications, 2002.

– de werken van Bernard McGinn, o.a. The Presence of God en A History of Western Christian Mysticism, Crossroad, 2004 ev.

– William James: The Varieties of Religious Experience, 1902. (Nederlandse vertaling: Varianten van religieuze beleving; een onderzoek naar de menselijke aard. De Haan, 1963).

– William Ralph Inge: Christian Mysticism, (Bampton Lectures), 1899.

– Evelyn Underhill: Mysticism, 1911.

– Aldous Huxley: The Doors of Perception, 1957.

– Robert Charles Zaehner: Mysticism: Sacred and Profane, 1957 (Nederlandse vertaling: Mystiek, sociaal en profaan, 1969).

– W.T. Stace: Mysticism and Philosophy, 1961.